YADA DÜŞƏR XATİRƏLƏR

(AZpressAZ-in arxivindən: 2023-cü il)

Yay gündönümü ilə bağlı təəccüblü faktlar

21 iyun yay gündönümü baş verdi. Hər kəs bilir ki, bu, hər il baş verir və bu zaman gündüz saatları ən uzun, gecə isə əksinə, ən qısadır. Ancaq iyun gündönümü ilə hər şey o qədər də sadə deyil. Yay gündönümünün iyunun 21-də baş verməsi barədə deyilənlər tamamilə doğru deyil. Bir sıçrayış ilində, adətən, 20-də baş verir. Əgər adətən ən qısası iyunun 21-dən 22-nə keçən gecədirsə, 2024-cü il kimi illərdə iyunun 20-dən 21-nə keçən gecədir. Bu, Yerin Günəş ətrafında fırlanma müddətinin tam olaraq 365 günə bərabər olmaması ilə bağlıdır. Demək olar ki, 6 saat artıqdır və bunu kompensasiya etmək üçün fevralın sonunda bir gün əlavə olunur. 

Özlüyündə, şimal yarımkürəsində yay gündönümü (cənub üçün də qışdır) günəş diskinin mərkəzi ekliptikanın ən şimal nöqtəsinə çatdığı anda baş verir (sonra onun meyli + 23 ° 26 ′-dən çox olur). Və bu an yalnız bir saata qədər deyil, həm də bir dəqiqəyə qədər dəqiqliklə müəyyən edilə bilər.  23°26′15″ eni ilə paralel Xərçəng Tropiki adlanır. Maraqlıdır ki, bu, yer kürəsinin səthindəki ən şimal xəttidir, günorta vaxtı Günəş tam yuxarıdadır (zenitdə). Düzdür, bu, ildə yalnız bir dəfə - iyun gündönümü zamanı baş verir.